By etter by - Town by Town

- -


Leuven har eit stort katolsk universitet, men på grunn av fundamental usemje, er det oppretta eit nytt universitet i ein by som er kalla Louvain la Neuve i den franske delen av Belgia litt sør for Brussel. Sidan byen ikkje ligg i Flandern, må den utstå til eit seinare høve. Godt at det finst fleire byar i Belgia.

Hasselt - byen med gratis kollektivtrafikk
Ja, det er sant, det er gratis å reisa med bussane i Hasselt, og det har det vore i meir enn 10 år. I staden for å bruka budsjettmidlar til å utvida og regulera biltrafikken, har dei prioritert tiltak for kollektivtrafikken. Frå stasjonen og inn til Grote Markt går det ofte bussar, det gjer det også på ringvegen rundt sentrumskjernen. Studentar og transportforskarar reiser gjerne til Hasselt for å sjå kva dei har oppnådd med transportpolitikken sin. Andre ?- dreg på studieturprega ferie eller ferieprega studietur til byen med ca. 77.000 innbyggjarar.

Rundt Grote Markt er det fleire gågater med mange handels- og serveringstilbod. Stroket held på sin posisjon som sentrum og møteplass i byen. I tillegg til Grote Markt har byen Vismarkt og Fruitmarkt - det forstår vi også på norsk. Gågateområdet vart utvida i 2008 (med gult) og ringvegen er blitt ein aveny som har fått eit fotgjengar- og grøntbelte langs midten.
Byen hevdar elles å vera best på "den gode smaken", som eg tolkar må ha med mat å gjera .

Diest
Neste by Diest, "een bruisende stad" (ein travel/levande by), er vesentleg mindre enn Hasselt. Eg stoggar for å sjå om byen har dei same kjenneteikna som andre av dei eldre byane her i Aust- Flandern. Ringvegen, eit sentralt torg, rådhus, ei storslått kyrkje - alt er der, sjølv om kyrkjetårnet aldri vart ferdig. Konkurransen om å byggja høgare tårn enn andre har vore krevjande for mange av byane.

I Diest finst restar av gamle festningsverk med vollgrav/kanal, som er synleg i nærleiken av ringvegen. Jernbanen og stasjonen, som er vesentleg yngre enn middelalderbyen, tangerer byen på utsida av kanalen. Såleis har jernbanen ikkje gjort særlege inngrep i den gamle bystrukturen. Avstanden frå stasjonen og inn til midtpunktet i byen er ikkje større enn at ein kan gå til fots sjølv om det også går buss.

Lier
Her kan eg underskriva det andre har sagt før: "Unspoiled by mass tourism, the small but beautiful city of Lier lies waiting to be discovered by those who love a friendly and pleasant atmosphere in a beautiful setting, rich in monuments. Lier lies inbetween the cities of Antwerp and Mechelen and at about 45 minutes from Brussels."

Det astronomiske uret, laga av Louis Zimmer ca. 1930, er ein av attraksjonane i denne byen som er verd å sjå. Uret vart laga til hundreårsjubilet for landet Belgia etter delinga av Nederland i 1830. Urverket vart vist fram på verdsutstillinga i Brüssel i 1935. På plassen framfor tårnet er planetane sine baner teikna inn med den blå himmelen som bakgrunn.


Sett ovenfrå liknar byen mykje på andre byar i Flandern. Lier har som dei andre byane ein sentral torgplass, Grote Markt, fleire andre torgplassar, rådhus med klokketårn, ei stor kyrkje, kanalar som omkransar den eldre delen av byen, spesielle nonnebustader "beguinhof" (UNESCO-verdsarv) og ei toglinje som tangerer byen.


Mechelen
I Mechelen ruvar tårnet på St. Rumboldskatedralen på lang avstand. Tårnet skulle eigentleg vore nesten dobbelt så høgt, 167 m. Her er det sett frå Grote Markt.


Mechelen er i same storleik som Hasselt. Her er også fleire sentrumsgater bilfrie, men det er mogleg å køyra heilt fram til sentrale underjordiske parkeringsnalegg, mellom anna både under Grote Markt og Veemarkt (storfemarkedet).

Med heis eller trapp kjem ein opp på torgplassen. Konstruksjonar med mykje glas er brukte for å gjera heis- og trappeanlegg minst mogleg dominerande.

Den spesielle rådhusfasaden (ovanfor) og dei særprega husgavlane rundt heile plassen gjer Grote Markt til ein storslått plass.

Ved Veemarkt ligg Sint Pieter en Paulus kerk som gjer den trekanta plassen til eit meir høgtidleg og vakkert rom.




Antwerpen
Namnet på byen kunne vore Handwerpen etter legenden om ei kjempe som krov toll av alle som kryssa elva Schelde, og dei som ikkje kunne betala for seg fekk handa avhogd. Ein dristig romersk soldat med namnet Brabo tok opp kampen og greidde å hogga handa av kjempa og kasta ho i elva. Det finst også andre meir naturlege forklaringar på bynamnet. Likevel har skulpturen framfor det monumentale og flaggpryda råduset nettopp denne legenden som motiv.

Antwerpen overtok som ei viktig verdenshamn etter at sjøtilkomsten til den andre hamnebyen Brügge vart vanskelegare ein gong på 1500-talet. Frå denne blomstringstida har byen store kunstskattar. Den gigantiske katedralen "Onze Lieve Vrow Kerk" tok det meir enn 200 år å byggja. Også her måtte dei avslutta bygginga på eit tårn før det var ferdig, men det eine tårnet på 123 m er fullført.

I nærleiken av katedralen står skulpturen av den store kunstnaren Petro Paulo Rubens, som voks opp i Flandern, hadde ei læretid i Italia, også eit lengre opphald i Spania inntil han slo seg ned for godt i Antwerpen. Inne i katedralen er det store målarstykke på frittståande altertavler signert av Rubens som det ofte vert vist til i kunsthistoriske bøker: "Krossen vert reist"(1611) og "Nedtakinga frå krossen "(1614). Dette er sentrale bibelske motiv som mange biletkunstnarar har arbeidd med. Rubens si framstilling av av desse hendingane er kanskje mellom dei mest gripande. Detalj frå ei av altertavlene:

Med desse store kunstskattande innafor veggene er det ingen grunn til å gå og driva i gatene. Koninklijk Museum for Schone Kunsten er ein labyrint av utstillingsrom som ein treng god tid på å gjennomgå. Her finst og døme på at menneskja strevar mot det himmelske, som det å byggja høge tårn på katedralar eller på andre måtar. Babels tårn kjenner vi frå bibelhistoria er malt i fleire variantar. Eit av bileta (frå ca. 1560) til Pieter Bruegel d.e. heng i Antwerpen.

Gjennom historia har ulike folkeslag slått seg ned i Antwerpen. I ein del av byen var syklistane utrusta med påfallande ortodokse klesbunder. Dette stemmer godt med opplysningar som er å finna i leksikon.

Her skulle eg også fortalt om den unike undersjøiske fotgjengar- og sykkeltunnelen med rulletrapper og heis, og ikkje minst om dei utstilte diamantane, som berre er å sjå i butikkvindaugo i opningstida, men det må bli ein annan gong.